EROS PINOY: AN ANTHOLOGY OF CONTEMPORARY EROTICA IN THE PHILIPPINE ART AND POETRY edited by Virgilio Aviado, Ben Cabrera, and Alfred Yuson

Ikatlong Post sa Buwan ng mga Akdang Pinoy

Suspendido ang klase noong binili ko ang librong ito. Brown-out pa nga at nása bahay lang kaming nakatambay. Bilin ng de-bateryang radyo ay huwag nang lalabas sa bahay. Nagbabadya na ang pagbayo ng bagyong Glenda. Medyo matagal-tagal na rin ngunit tandang tanda ko pa dahil sinulatan ko ng July 14, 2014 Bagyong Glenda ang unang pahina ng libro. Bukod doon ay sinulatan ko rin ng “It’s an Art!” (pero mamaya ko na ikukuwento kung bakit). Hindi ako mapakali noong umagang iyon dahil naiisip kong bakâ kapag bibilhin ko na ito sa bookstore ay wala na ito roon. Sáyang naman kung ganon. Mula sa 900 ay isang daan na lang ang naging presyo nito dahil sale. Pero gusto nang magngalit ng panahon at sáyang din ako kung mapahamak sa gitna ng bagyo dahil lang bumili ng isang libro.

Di ko sinunod ang payo ng radyo. Di ko rin pinansin ang nangingitim na kalangitan. Nagmamadali akong umalis at tumungo sa bookstore. Ewan ko ba, basta ang nasa isip ko lang noon ay ang makuha ang librong ito.

Pag-uwi ko ay tsaka bumuhos ang malakas na ulan na may kasamang malakas na hangin. Tiningnan kaagad ng kuya ko ang dalá kong libro. Siyempre, dahil antolohiya ito ng erotic arts at poetry, puró hubad na larawan, hubad na eskultura, hubad na pinta, at hubad na salita ang tumambad sa kaniya. Hala ano ito!? Ang sabi niya kaagad sa akin. Huwag mong sasabihin kay mama.  Binulong ko sa kaniya. Awa ng Diyos ay sinabi niya. Kayâ puró hubad din ang nakita ni mama (siyempre, wala namang kakayáhang mag-transform ang isang libro in an instance ano!). Dumating si papa at pinakita niya ito sa kaniya. Tingnan mo naman ang binili ng anak mo. Tiningnan din ni papa. Iba ang naging reaksiyon niya. Basta nakalagay sa ganito, sining ito. Sabi niya kay mama. Nakaligtas ako. Kaya sinulatan ko na ng “It’s an art” sa unang pahina sa paniniwalang mababago ang isip ng sinumang bubuklat nito, na hindi ito porn kung hindi isang sining.

Tulad ng inaasahan, iba nga ang atake ng antolohiyang ito. Tinulaan ang mga unang beses na karanasang seksuwal, ang karanasan kasáma ang isang di naman kakilalang tao, ang karanasang seksuwal bilang umiinog na mundo, o ang sagradong bahagi ng katawan bilang isang dayuhang lupain na gustong angkinin. Ang mga hubad na sining biswal na nakapaloob dito ay pumapatungkol sa karanasang seksuwal ng kabataan maging ng mga matatanda, maging ang ideya ng pagtatalik ni Rizal at Josephine Bracken ay may lilok sa kahoy, at iba pang kahubarang handog ng pagbuklat sa antolohiyang ito. Hindi madaling matukoy ang bisà ng kabuuan ng antolohiya kagaya ng iba’t ibang bisà ng usaping seksuwal sa iba’t ibang indibiduwal. Marahil, katulad ng matagal nang haka na pinakapinunto ni Freud, para sa iba’y ang seksuwalidad ang nagpapahayop sa tao. Marahil din, katulad ng matanda’t konserbatistang paniniwala, para sa iba’y ang seksuwalidad ang pinakasagradong aspekto ng pagiging tao. Titingnan man ito sa magkabilaang lenteng iyon, ang kalipunan ng sining ng Eros Pinoy ay isang paggalugad sa sining ng seksuwalidad o ng mas mataas na pagtingin ng mga Filipinong makata at alagad ng sining sa seksuwalidad nang higit pa sa pagtinging ang seksuwalidad ay akto ng kahayupang nagpapahayop sa tao. Ito ay isang pagtatangkâng pasukin ang kahubaran ng sagrado, ng dakong kadalasang ipinagbabawal, at ng pagtinging ang pagtatalik mismo ay isang akto ng sining. Isa itong salamin na ang kabuuan ng kontemporanyong sining pang-erotika sa Filipinas ay isang pagtanggap ng nagbabagong pagtingin sa seksuwalidad bagaman hindi nagbabagong pangangailangang ito ng tao o isang mimesis ng isang malaking katotohanan kaakibat ng pagiging tao, at higit sa lahat ang erotisismo bilang pagsisiwalat ng pinakamasidhing pag-ibig.

Kung estetiko ang pag-uusapan, batbat ang antolohiyang ito sa magagandang tula at sining-biswal. SInong aalma kung narito ang mga tula ng mga iginagalang na makatang katulad nila Genimo Abad, Cirilo Bautista, J. Neil Garcia, Jose Lacaba, Jaime An Lim, Vicente Rafael, Danton Remoto, NA Edith Tiempo, NA Francisco Arcellana (na, well, ayon sa ilang talâ ay isinulat ang erotikang tula noong siya ay 17 taong gulang pa lang!), at marami pang iba. Narito rin ang mga sketches ni Ben Cabrera, ang mga lilok ni NA Napoleon Abueva (na siyang lumilok sa kahoy ng ideya ng pagtatalik ni Rizal at Josephine Bracken), mga larawang kuha ni Wig Tysmans, ang mga pinta at lilok nila Danny Dalena, Marcel Antonio, NA Ang Kiukok, at marami pang iba. Sa madaling sabi, all-star ang line-up ng erotic arts na nakalagay dito!

Tulad ng sinabi ko, ang pagbuklat sa antolohiyang ito ay isang akto ng pagpasok sa isang mundo ng kahubaran. Sa matagal na panahon ay totoong nakatatawa, at karaniwang hindi seryoso ang ganitong usapin lalo na sa isang karaniwang Filipinong mambabása (ano pa’t kailangan ng tatak rated SPG ang librong ito para sa mga batà). Ngunit isang testimonya ang librong ito na para sa ilang mga tao ang seksuwalidad ay isang sining ng pag-ibig na dapat na ipagdiwang. Tama ang isinulat kong “It’s an Art!” sa unang pahina, sining na sining nga ito at worth-it sa pagsulong sa gustong magngalit na panahon.

#BuwanNgMgaAkdangPinoy #BuwangNgWikangPambansa

Rommel Bonus

Agosto 3, 2017

Antipolo City